Gossip Rodos: Καταρχήν, καίτοι ο καρκίνος του μαστού θεωρείται μια αμιγώς «θηλυκή» νόσος, αυτός εμφανίζεται σπανιότατα και στους άνδρες.Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου, που απαντάται στις γυναίκες και αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τρίτο των «γυναικείων» καρκίνων. Έχει υπολογισθεί, πως περίπου το 12% των γυναικών σε παγκόσμιο επίπεδο, θα εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του καρκίνο του μαστού.Πώς γίνεται ο εντοπισμός του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο;Η συχνότητά του είναι υψηλότερη στις χ του ανεπτυγμένου κόσμου, στις οποίες μάλιστα η συχνότητα αυτή παρουσιάζει αυξητικές τάσεις εν σχέσει με τη δεκαετία του ’70. Η αύξηση αυτή έχει αποδοθεί στις αλλαγές του τρόπου ζωής.Το ευχάριστο όμως είναι, πως η έχει επιτευχθεί θεαματική μείωση των θανάτων από καρκίνο του μαστού. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε, πως η θνησιμότητα από τη νόσο αυτή έχει μειωθεί κατά 39% μεταξύ των ετών 1989 και 2015. Αυτή η τάση μείωσης συνεχίζεται και στις ημέρες μας και οφείλεται κυρίως στα εκτενή προγράμματα πρόληψης, που οδηγούν στην έγκαιρη διάγνωση της νεοπλασίας αυτής.Στην Ελλάδα σε ετήσια βάση διαγιγνώσκονται περίπου 4.500 νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού.Υπάρχει πραγματική πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού;Ο όρος πρόληψη αναφέρεται σε ενέργειες, που μπορούν να γίνουν, πριν εμφανιστεί αυτός καθαυτός ο καρκίνος, ώστε να ληφθούν μέτρα προκειμένου να αποτραπεί η εμφάνισή του.Η πρόληψη θα μπορούσε σχηματικά να διαχωριστεί σε δύο «είδη»:
- Αναζήτηση πρόδρομων σημείων (σημείων δηλαδή, που εντοπίζονται πριν εμφανιστεί ο καρκίνος), ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα και να παρεμποδισθεί η εκδήλωση αυτής καθαυτής της νόσου
- Εντοπισμός των παραγόντων προδιάθεσης, ώστε να βρούμε τρόπους να αποφύγουμε όσους από τους παράγοντες αυτούς είναι δυνατόν να αποφευχθούν.
Μα υπάρχουν πρόδρομα σημεία, τα οποία θα μπορούσαν να συνδέονται με την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού σε ύστερη φάση της ζωής;Τέτοια πρόδρομα σημεία θα μπορούσαν να είναι κάποιες αλλοιώσεις των ιστών του μαστού, οι οποίες θα ήταν εύκολα εντοπίσιμες με απεικονιστικές (π.χ. υπερηχογράφημα, μαστογραφία), ή με εργαστηριακές (π.χ. εξέταση αίματος, βιοψία) μεθόδους. Η αλλοιώσεις αυτές θα χαρακτηρίζονταν ως προ – καρκινικές αλλοιώσεις, δηλαδή αλλοιώσεις, οι οποίες δεν είναι οι ίδιες κακοήθεις, αλλά είναι πιθανό να εξελιχθούν σε πραγματικό καρκίνο.Επί παραδείγματι, σε ό,τι αφορά τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μπορούμε να εντοπίσουμε εύκολα τέτοιες προ – καρκινικές αλλοιώσεις χάρη στον test Παπανικολάου και την κολποσκόπηση. Ανάλογα με το είδος των αλλοιώσεων, που εντοπίζονται, επιλέγονται και τα κατάλληλα θεραπευτικά βήματα, ώστε να αποτραπεί η εξέλιξή τους σε πραγματικό καρκίνο. Συνεπώς, στην περίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας μπορούμε να επιτύχουμε σε σημαντικότατο βαθμό πρόληψη, αφού μπορούμε με τρόπο φθηνό, αποτελεσματικό και χωρίς να ταλαιπωρούμε τη γυναίκα, να εντοπίσουμε προκαρκινικές αλλοιώσεις. Αυτός είναι και ο λόγος, που έχουμε καταφέρει να μειώσουμε σε εξαιρετικά σημαντικό βαθμό τη συχνότητα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.Καρκίνος του μαστού: Παράγοντες κινδύνου, που δεν μπορούμε να επηρεάσουμεΥπάρχουν τέτοιες προ – καρκινικές αλλοιώσεις και σε ό,τι αφορά τον καρκίνο του μαστού;Δυστυχώς στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού δεν έχουμε τη δυνατότητα να εντοπίσουμε πρόδρομες (προ – καρκινικές) αλλοιώσεις των ιστών του. Επομένως, ο καρκίνος του μαστού εντοπίζεται μόνον μετά την εκδήλωσή του.Υπό αυτήν την έννοια δεν υπάρχει ιατρική μέθοδος «κυριολεκτικής» πρόληψης του καρκίνου του μαστού.Δηλαδή δεν υπάρχει πρόληψη σε ό,τι αφορά τον καρκίνο του μαστού;Καταρχάς, ως πρόληψη στον καρκίνο του μαστού μπορεί να θεωρηθεί η αποφυγή των παραγόντων προδιάθεσης, τους οποίους μπορούμε να επηρεάσουμε.Τοιουτοτρόπως, μειώνεται ως ένα (όχι ευκαταφρόνητο) βαθμό η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού.Έτσι συνιστάται να:
- αποφεύγετε την παχυσαρκία
- γυμνάζεστε τακτικά
- περιορίσετε τα λιπαρά στη διατροφή σας
- μην καπνίζετε
- μην καταναλώνετε υπερβολικές ποσότητες οινοπνευματωδών
Παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του μαστού, που μπορούμε να επηρεάσουμεΤι άλλο μπορεί να γίνει, ώστε να μην κινδυνέψω;Πρόληψη με τη στενή έννοια του όρου δεν υφίσταται μεν, αλλά έχουμε τη δυνατότητα να εντοπίσουμε τον καρκίνο σε πρώιμο στάδιο, οπότε και η θεραπεία του είναι πιο αποτελεσματική και συνδέεται με μικρότερη ταλαιπωρία για τη γυναίκα.Ο εντοπισμός του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο συνδέεται με καλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης, αλλά και με σαφώς καλύτερη ποιότητα ζωής μετά από τη θεραπεία.Πώς γίνεται ο εντοπισμός του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο;Ο εντοπισμός αυτός περιλαμβάνει το κλασσικό τρίπτυχο:
- ψηλάφηση
- υπερηχογράφημα μαστών
- μαστογραφία
Πώς γίνεται η ψηλάφηση;Η ψηλάφηση μαστών γίνεται στα πλαίσια του προληπτικού γυναικολογικού ελέγχου. Δια αυτής ο ιατρός εντοπίζει ψηλαφητά μορφώματα. Στη συνέχεια συστήνει περαιτέρω έλεγχο.Η ψηλάφηση δεν περιορίζεται μόνο στους μαστούς, αλλά «επεκτείνεται» και στη μασχάλη, καθώς και πάνω και κάτω από την κλείδα. Έτσι εντοπίζονται αφενός μορφώματα στο μαστό, αφετέρου διαπιστώνεται αν υφίστανται διογκωμένοι τοπικοί λεμφαδένες.Το μαστό σας μπορείτε να τον ψηλαφάτε και μόνη σας ανά τακτά χρονικά διαστήματα, κατά προτίμηση όχι στο δεύτερο ήμισυ του κύκλου σας. Κατά το δεύτερο ήμισυ του κύκλου συχνά οι μαστοί παρουσιάζονται οιδηματώδεις («πρησμένοι»), με αποτέλεσμα η ψηλάφηση να καθίσταται πιο επώδυνη, αλλά και τα όποια μορφώματα είναι πιο δύσκολο να εντοπισθούν.Η ψηλάφηση είναι όμως η λιγότερο ευαίσθητη από την «κλασσική τριλογία» του πρώιμου εντοπισμού του καρκίνου του μαστού, αφού συνήθως για να εντοπισθεί κάποιο μόρφωμα, αυτό χρειάζεται να έχει διάμετρο τουλάχιστον 1 εκατοστό. Το μέγεθος αυτό θεωρείται «μεγάλο» και, αν πρόκειται για κακοήθεια, αυτή θεωρείται μάλλον «εκτεταμένη». Εντούτοις, από τις τρεις είναι η πιο «προσιτή» μέθοδος, αφού μπορεί να γίνεται ανά πάσα στιγμή. Επομένως, δεν πρέπει να υποτιμάται η αξία της στα πλαίσια της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του μαστού.Τι είναι το ενδοπορικό καρκίνωμα μαστού και τι υποδηλώνειΥπερηχογράφημα μαστώνΤο υπερηχογράφημα μαστών, αποτελεί μια φθηνή και απλή μέθοδο, η οποία δεν συνδέεται με ιδιαίτερη ταλαιπωρία της γυναίκας.Με το υπερηχογράφημα μαστών μπορούμε να εντοπίσουμε συμπαγή μορφώματα εντός του μαστού, αλλά και κυστικά μορφώματα. Ως ένα βαθμό μάλιστα από τον τρόπο, που απεικονίζεται ένα μόρφωμα στο υπερηχογράφημα, μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με την πιθανότητα αυτό να σχετίζεται με κακοήθεια ή να είναι καλοήθης σχηματισμός.Υπό υπερηχογραφική παρακολούθηση εξάλλου είναι δυνατόν να εισαχθεί λεπτή βελόνη εντός του μαστού, προκειμένου να ληφθεί βιοψία από κάποιο μόρφωμα, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Η επέμβαση αυτή γίνεται με τοπική αναισθησία και το ληφθέν υλικό εξετάζεται από το κυτταρολογικό ή το ιστοπαθολογικό εργαστήριο, προκειμένου να καθοριστεί η φύση του μορφώματος.Τα τελευταία στοιχεία καταδεικνύουν, πως ο υπερηχογραφικός έλεγχος των μαστών, αν αυτός γίνει σε συνδυασμό με τη μαστογραφία, αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του μαστού, ειδικά αν πρόκειται για «πυκνούς» μαστούς, δηλαδή μαστούς, που περιέχουν υψηλό ποσοστό συνδετικού ιστού.Το υπερηχογράφημα μαστού μπορεί μάλιστα να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία.ΜαστογραφίαΗ μαστογραφία είναι χωρίς συζήτηση ο «βασιλιάς» της πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του μαστού.Πρόκειται για μία ακτινογραφία του μαστού. Για να είμαστε πιο ακριβείς η μαστογραφία περιλαμβάνει δύο ακτινογραφίες για έκαστο μαστό.Ο κάθε μαστός τοποθετείται μεταξύ δύο παράλληλων πλακών και συμπιέζεται ώστε να μειωθεί το πάχος του (βλ. εικόνα).Η πίεση ασκείται τόσο κατά τον κέφαλο – ουραίο άξονα (από πάνω και κάτω δηλαδή), όσο και κατά τον μέσο – πλάγιο άξονα (από δεξιά και αριστερά δηλαδή). Έτσι οι ακτίνες του μηχανήματος, μπορούν να αποδώσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την εικόνα του μαστού.Επειδή ο μαστός υπόκειται σε πίεση, όταν λαμβάνεται η μαστογραφία, καλόν είναι αυτή να γίνεται κατά πρώτο ήμισυ του κύκλου, αφού συχνά όσο πλησιάζει η έμμηνος ρύση οι μαστοί παρουσιάζονται οιδηματώδεις και η όποια πίεση επί αυτών συνοδεύεται από πόνο και η διαδικασία λήψης της μαστογραφίας καθίσταται δυσάρεστη για τη γυναίκα.Η ακτινοβολία της μαστογραφίας είναι ελάχιστη και σε καμία περίπτωση βλαπτική για τη γυναίκα.Τα τελευταία χρόνια η ευρεία διάδοση της ψηφιακής μαστογραφίας έχει αυξήσει σε σημαντικό βαθμό την αποτελεσματικότητα της εξέτασης αυτής, αφού οι εικόνες, που προκύπτουν χαρακτηρίζονται από υψηλή ευκρίνεια.Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας (American College of Radiology), και η Αμερικανική Κοινότητα για τον Καρκίνο (American Cancer Society) συνιστούν η μαστογραφία να γίνεται κάθε χρόνο αφού η γυναίκα συμπληρώσει το 40ο έτος της ηλικίας της.Εδώ θα μπορούσαμε να προσθέσουμε, πως ο Ακτινολόγος, που θα «διαβάσει» τη μαστογραφία σας, θα σας ζητήσει να προσκομίσετε και παλαιότερη μαστογραφία, ώστε να τις συγκρίνει. Η σύγκριση αυτή διευκολύνει σημαντικά τη διάγνωση. Για το λόγο αυτό συχνά συνιστάται η κάθε γυναίκα να υποβάλλεται σε μια «μαστογραφία αναφοράς» μεταξύ των 35 και των 40 ετών. Η μαστογραφία αυτή θα αποτελέσει τρόπον τινά την «αφετηρία», με την οποία θα συγκρίνονται οι επόμενες μαστογραφίες.Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
πηγή: mothersblog.gr
